Joke gaat verder: “Binnen EPIQ leggen we allemaal zo ons eigen accenten. Voor Thea van der Laan gaat het onder andere over trots zijn op Groningen. Voor mij gaat het eerder over veerkracht. Over de schoonheid van de provincie zijn we het allemaal eens. Voor mij heeft schoonheid met landschap te maken, maar ook met kunst. Ik zou binnen EPIQ daar ook graag ruimte voor willen. Met kunst raak je mensen in een andere laag, je komt ook op een andere manier binnen. Kunst spreekt de verbeelding aan, maar kunst kan ook helen, ruimte geven om op adem te komen.”
Hiermee krijg je te maken, straks
Het huis van Joke en Evert staat op de planning voor sloop/nieuwbouw. Wanneer precies, is nog steeds niet duidelijk. Ergens in 2025. Ze krijgen er een aardbevingsbestendige, geïsoleerde en gasloze woning voor terug. Dat lijkt goed nieuws, maar er zitten aan die operatie best wat haken en ogen. Een karakterloos modern huis kiezen hoeft niet, mag gelukkig ook niet meer, maar een 1-op-1 kopie van de historische woning kan ook niet. Daarvoor zijn de regels uit het Bouwbesluit anno nu te streng: hogere plafonds en deuren, steilere daken, boven grotere ramen voor daglicht. Gelukkig wordt er eindelijk meer regie genomen, er is nu ook een regiobouwmeester, maar dat betekent ook weer extra vertraging. Is het ontwerp eenmaal goedgekeurd, dan komt de lastige periode van inpakken en tijdelijk (een dik jaar tot wel 2 jaar) naar een wisselwoning. Een groot deel van je inboedel gaat in de opslag. Het is niet zo dat je daar een sleutel van hebt, dus dat betekent: twee jaar vooruit plannen wat je nodig gaat hebben op je logeeradres, van muziekinstrumenten tot kerstversiering, zomerkleding en vakantiespullen.
Eenmaal terug op je vertrouwde adres, is dat adres ineens niet zo heel vertrouwd meer. Je woont nog wel op dezelfde plek in het dorp, maar de plek is niet meer jouw plek. Je zult een tijd lang moeten wennen, dat is naast de financiële kant de onvermijdelijke emotionele kant. Joke is niet de enige met dit dilemma: de hersteloperatie gaat stukje bij beetje. Overal in Loppersum zie je busjes van aannemers staan. In de winkelstraat een groot bouwbord van gemeente Eemsdelta en Nationaal Coördinator Groningen samen: Het Centrum van Loppersum wordt versterkt. Verderop, in de lommerrijke straten richting station keert een bekende aannemer een monumentale villa compleet binnenstebuiten: Wij restaureren, versterken en verduurzamen de Stationslaan. Het zo rustige dorp Loppersum is nog wel even een levendige bouwlocatie, tot minimaal 2028.
Joke daarover: “Ik ben dus langzamerhand ook ervaringsdeskundige aan het worden. Ik voel de zorgen van mijn dorpsgemeenschap, dagelijks. Je kon ook afzien van de versterkingsoperatie, kiezen voor een geldbedrag en zelf investeren in je huis, in plaats van ingrijpen ‘met gesloten beurzen’. En ook al gaan we er misschien uiteindelijk op vooruit in wooncomfort en marktwaarde, bij alles blijft toch gelden: Wij hebben er niet om gevraagd.”
De aanloop naar EPIQ – voor ons geen gekkigheid graag!
Joke is opgegroeid in Haarlem en verhuisde pas zo’n vijf jaar geleden naar Loppersum. Ze volgde een opleiding aan het Conservatorium tot muziekdocent en koordirigent. Haar man Evert is gitarist en geeft ook les. Tijdens de 21 jaar die Joke in het primair onderwijs werkte, volgde ze een cursus ‘Intern Cultuurcoördinator’, daarna dook ze verder de diepte in met een ‘Master Kunsteducatie’ aan de AHK in Amsterdam. Ze deed ervaring op met grote en kleine kunstprojecten. Niet zelden in de categorie ‘community art’, dus gedragen door de gemeenschap. Vandaar misschien haar focus op draagkracht.
In Groningen viel het haar op, dat het onderwerp gaswinning en schade wel volop leefde, maar je had nergens een plek “om binnen te lopen”. In 2019 zag ze een heel mooi voorbeeld in de synagoge in de Folkingestraat, de expositie Gronings Gas van NonFiction Photo. Zo kon het dus ook! Plannen genoeg, voorlopig voor in de la. Tot ze in 2019 las over de burgerinitiatieven van Toukomst, met steun van het Nationaal Programma Groningen. Joke wachtte bewust met het indienen van haar plan tot een uur voor sluitingstijd, om te voorkomen dat het centrum ergens anders in de provincie zou komen en niet in Loppersum.
Haar Lopster buren hadden haar tussen de regels door al fijntjes gewaarschuwd: geen gekkigheid, dat is niks voor ons. De projectleider van Toukomst koppelde de inzending van Joke meteen aan een andere, min of meer vergelijkbare inzender: Thea van der Laan en haar dochters, bedenkers van wat destijds de werktitel kreeg ‘Aardbevingsbeleving’. Nu trekken ze samen op, intussen met versterking in de persoon van historicus en onderzoeker Willy van der Schuit.
Joke: “Het is zoeken, een kwestie van vallen en opstaan, water bij de wijn doen, compromissen sluiten, elkaar scherp houden, elkaar enthousiasmeren. Nog maar een keertje: op zoek naar draagvlak en begrip. Waarbij volgens mij de oude waarheid geldt: Het geheel is vaak veel meer dan de som der delen!”