Na een inspirerend werkbezoek in het Zuiden keerde EPIQ terug naar huis vol nieuwe ideeën en met nog meer energie dan voorheen. Een verkenning van twee musea rond een onderwerp dat je best kunt vergelijken met de gaswinning hier in Groningen: de steenkolenmijnen. Ook daar begon het verhaal met successen (werkgelegenheid, voordelige energie); de lelijke keerzijde kwam later aan het licht. Net als hier kwam er eerst een besluit tot ‘geleidelijke reductie’ (1965), voorzichtig vooruitlopend op de definitieve sluiting in 1974. Leergierig maakte de EPIQ werkgroep aantekeningen.
Het Nederlands Mijnmuseum in Heerlen staat 50 jaar na de sluiting van de laatste Limburgse mijn stil bij alle aspecten van steenkoolwinning die een rol speelden: de economische betekenis, de saamhorigheid onder de mijnwerkers, die net als in de Duitse mijnen elkaar in de streektaal ‘koempels’ noemden (vrij vertaald: kameraden), de akelige stoflongziekte door blootstelling aan kolengruis, ook hier schade aan gebouwen. Hemelsbreed 7 km verderop vind je het Discovery Museum in Kerkrade. Daar is gekozen voor een iets andere invalshoek; die van de beleving, het ontdekken, puur edutainment: leerzaam, verhelderend, zelf interactief dingen doen op een spannende, speelse manier, intussen toch weer wat wijzer worden. Al is het maar dankzij meer historisch besef. De EPIQ werkgroep sprak er uitgebreid met beide directies, kreeg een kijkje achter de schermen en mocht in het museum zelf alle knoppen uitproberen.
De bedoeling is dat je in Groningen na een kennismaking met EPIQ (sowieso een fijne belevenis!) veel meer weet over geologie, de bodem, de aarde, inclusief gas, licht en water. Bovendien mogen de mensen met aardbevingsschade rekenen op meer begrip van de bezoeker die het allemaal niet aan den lijve heeft ondervonden. De keerzijde moet dus ook een duidelijke plek krijgen, vindt EPIQ, op een evenwichtige manier.
Hoe? Misschien nog het best te vergelijken met hoe ze dat in Zeeland hebben gedaan: het Deltapark Neeltje Jans enerzijds, een voormalig werkeiland waar bewondering voor indrukwekkende technische prestaties in de strijd tegen het water de hoofdrol speelt, de blik op de toekomst gericht. Anderzijds het Zeeuwse Watersnoodmuseum in de zeedijk bij Ouwerkerk, toch vooral de plek om de slachtoffers te herdenken en om je te realiseren: dit nooit meer. De grote vraag is nu: kan en wil EPIQ al die inzichten en medaillekanten rond het eigen, al net zo ‘epische’ thema goed en aantrekkelijk combineren op één adres? Straks misschien ergens op een interessante Groningse locatie, voorlopig alvast op tijdelijke tentoonstellingen en online. In ieder geval – en dat is uiteindelijk het allerbelangrijkste – in de hoofden en harten van Groningers en bezoekers van buiten de provincie. Een oord voor bewustwording en bezinning, voor respect.
Conclusie: met de in Limburg opgedane kennis heeft de ontwikkeling van het ‘concept’ EPIQ een mooie boost gekregen. Wordt zeker vervolgd!